Najczęściej zadawane pytania

 Mediacje – pytania i odpowiedzi

1. Co to jest mediacja?

Mediacja to dialog pomiędzy dwoma stronami/osobami, w trakcie którego dąży się do rozwiązania konfliktu i znalezienia porozumienia pomiędzy stronami sporu. Porozumienie mediacyjne czyli tzw. ugoda powinno być akceptowalne i satysfakcjonujące dla każdej ze stron sporu.
Ogólnie mediacja – jest procesem, który ma na celu doprowadzenia do ugodowego, satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu na drodze dobrowolnych negocjacji prowadzonych przy udziale trzeciej osoby, neutralnej wobec stron i ich konfliktu, czyli mediatora, który wspiera przebieg negocjacji, łagodzi powstające napięcia i pomaga – nie narzucając jednak żadnego rozwiązania – w wypracowaniu kompromisu. Pomimo tego, że mediacja służy wypracowaniu porozumienia należy pamiętać o tym, że nie jest poradnictwem, doradztwem, terapią. Mediacja nie jest sądem ani arbitrażem (mediator nie rozstrzyga sporów).

2. Jaki jest zakres spraw, które mogą zostać poddane mediacji?

Mediacja jest procesem, któremu można poddać każdy rodzaj sporu – począwszy od spraw rodzinnych, cywilnych, gospodarczych, karnych po spory sąsiedzkie i rówieśnicze. Jedynym warunkiem jest wyrażenie dobrowolnej zgody na udział w niej przez strony konfliktu.
3. Ile czasu trwa mediacja?

Na długość trwania postępowania mediacyjnego mają wpływ różne czynniki – złożoność sprawy, gotowość stron do dialogu, zaangażowanie emocjonalne. Każda mediacja rozpoczyna się od posiedzenia wstępnego (mediator z każdą ze stron indywidualnie, czas trwania: do 1 godziny). Kolejnym krokiem są posiedzenia mediacyjne mediatora i obu stron wspólnie (czas trwania: do 2 godzin). Zazwyczaj potrzeba do 3 lub 5 posiedzeń wspólnych, aby zakończyć daną sprawę.

4. Dlaczego – zamiast do sądu – warto zgłosić się do mediatora?

Mediacja umożliwia aktywne i odpowiedzialne uczestniczenie w rozwiązaniu swojego konfliktu sądowego, ponadto może zapewnić osobie pokrzywdzonej satysfakcjonującą ugodę, zadośćuczynienie, a sprawcy ugodę, która –biorąc pod uwagę powyższe właściwości – zostanie przez niego zaakceptowana. Mediacja daje możliwość szybszego, tańszego i skuteczniejszego rozwiązania sporu (wysoką skuteczność gwarantuje wypracowanie i uzgodnienie warunków wzajemnego porozumienia przez samych uczestników sporu).

5. Czy mediator poda mi gotowe rozwiązanie problemu?

Mediacja jest procesem, w którym uczestniczą obydwie strony konfliktu i to one wypracowują wspólne porozumienie. Mediator natomiast ma za zadanie ułatwiać stronom dojście do porozumienia poprzez tworzenie bezpiecznej i poufnej atmosfery, jest neutralny – nie narzuca swojego punktu widzenia i swoich rozwiązań, jest bezstronny – dba o równowagę/równorzędność stron w trakcie całego procesu mediacji.

6. Jakie zasady obowiązują w mediacji?

Mediator opiera swoje działania na zasadach Kodeksu Etyki Mediatora, według którego mediator przede wszystkim zważa na dobro stron, kierując się zasadami dobrowolności, bezstronności, neutralności, poufności, akceptowalności, bezinteresowności, profesjonalizmu i szacunku. Mediacja prowadzona jest według Standardów Prowadzenia mediacji i postępowania mediatora, uchwalonych przez uchwalony przez Społeczną Radę ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów
przy Ministrze Sprawiedliwości w dniu 26 czerwca 2006 roku.

7. Gdzie mogę sprawdzić czy moja sprawa nadaje się do mediacji lub zgłosić ją do mediacji?

W tym przypadku najlepiej skontaktować się z zawodowym mediatorem. Na stronie Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie opublikowany jest wykaz instytucji i osób godnych zaufania uprawnionych do przeprowadzania postępowania mediacyjnego w sprawach karnych oraz w sprawach nieletnich.

8. Co to znaczy, że mediacja jest dobrowolna?

Uczestnicy mediacji dobrowolnie biorą udział w mediacji, na pierwszym spotkaniu obowiązkiem mediatora jest odebranie od stron dobrowolnej zgody na mediację. Strony mogą wycofać się na każdym etapie postępowania mediacyjnego. Mediator nie może wywierać żadnej presji, aby nakłonić strony do udziału w mediacji. Jednocześnie wiąże się to z przystąpieniem do mediacji w dobrej wierze i dobrowolnym wypełnianiem wszystkich przyjętych na siebie w trakcie mediacji zobowiązań.

9. Czym jest poufność w mediacji?

Wszystko, co jest poruszane w trakcie spotkania informacyjnego oraz na posiedzeniach mediacyjnych jest poufne. Mediator nie ujawnia tego, co usłyszał osobom prywatnym ani instytucjom. Efektem pracy mediatora ze stronami jest spisana ugoda i protokół lub sprawozdanie. Protokół lub sprawozdanie zawierają jedynie informacje o tym, kto brał udział w mediacji, ile było spotkań mediacyjnych, gdzie się odbywały (a jeżeli któraś ze stron zrezygnuje z mediacji – zamieszczana jest jedynie informacja, że jedna ze stron wycofa się z mediacji). Mediator nie zamieszcza nigdzie informacji o przebiegu mediacji.

10. Na czym polega bezstronność i neutralność mediatora?

Mediator stoi na straży procedury mediacyjnej, dlatego nie opowiada się po żadnej stronie. Nie wyróżnia żadnej z nich. Strony w mediacji mają równe prawa i są jednakowo traktowane. Respektując godność stron mediator umożliwia im odnoszenie się do siebie z szacunkiem. Mediator jest bezstronny co do przedmiotu sporu i znalezionych rozwiązań, kwestia jak rozwiązać spór należy do stron. Mediator pomaga te postanowienia urealnić i ukonkretnić.

11. Do czego odnosi się zasada akceptowalności w mediacji?

Zasada akceptowalności odnosi się do osoby mediatora, a także do reguł i zasad mediacji. Mediacja może się odbyć jeżeli dany mediator zostanie zaakceptowany przez obie strony. Nikt nie ma prawa narzucać wyboru mediatora, każda ze stron ma prawo poprosić o zmianę mediatora. Proces mediacji kieruje się też pewnymi regułami i zasadami. Zostają one ustalone na początku wspólnego posiedzenia i zaakceptowane przez wszystkich uczestników mediacji. W przypadku braku akceptacji reguł i zasad mediacja nie może być przeprowadzona.

12. Kogo dotyczy zasada bezinteresowności?

Zasada bezinteresowności dotyczy mediatora, który nie może wykorzystywać kontaktu ze stronami dla własnych korzyści, nie może mieć żadnego osobistego interesu z faktu zawarcia lub nie zawarcia ugody.

13. Na czym polega i kogo dotyczy zasada profesjonalizmu w mediacji?

Zasada profesjonalizmu dotyczy oczywiście mediator i mówi o tym, że powinien on ukończyć specjalistyczne szkolenia z mediacji, ale także stale poszerzać swoją wiedzę i umiejętności posługiwania się nimi zgodnie z dobrem i interesem stron.

14. Ile kosztuje mediacja?

W sprawach karnych i z nieletnim sprawcą czynu karalnego koszty mediacji pokrywa Skarb Państwa.

W sprawach sądowych cywilnych i gospodarczych kwestię wynagrodzenia reguluje art. 183 Kodeksu Postępowania Cywilnego. W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 1000 zł za całość postępowania mediacyjnego. W sprawach o prawa niemajątkowe wynagrodzenie za pierwsze posiedzenie mediacyjne, przeprowadzone w wyznaczonym przez Sąd czasie mediacji, wynosi 60 zł od każdej ze stron, a za każde następne posiedzenie 25 zł. Zwrotowi podlegają dodatkowo również udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów: przejazdów, zawiadomień stron, zużytych materiałów biurowych oraz wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego, w wysokości nieprzekraczającej 50 zł za jedno posiedzenie.

W sprawach prywatnych kwoty ustalane są indywidualnie lub reguluje je cennik mediacji danego stowarzyszenia/oddziału.